Bahçe deyince dört değil on mevsimden bahsediyoruz. Fenolojik takvimin ilkesi budur. Neyle ilgili olduğunu buradan öğrenin.
Yıl dört takvim mevsiminden oluşur. Ancak bahçıvan başka bir sınıflandırmayı bilir: yani fenolojik mevsimler. Bunlar takvimde sabit değildir, daha çok doğanın gidişatına dayanır. Sözde indikatör bitkiler mevsimlerin başlaması için belirleyicidir. Bununla birlikte, fenolojik takvim yıldan yıla ve bölgeye bağlı olarak farklı bir ritim izler.
Tarihsel ve Temel
Fenoloji kelimesi Yunancadan gelir ve kelimenin tam anlamıyla "olguların incelenmesi" anlamına gelir. Bu, 18. yüzyılda Carl von Linné tarafından kurulan ayrı bir bilimdir. İsveçli doğa bilimci, çiçekli bir takvim ve İsveç'te fenolojik gözlemler yapan insanlardan oluşan bir ağ kurdu.
Almanya'da fenoloji 19. yüzyılda zemin kazanmaya başladı. Bugün, ülke genelinde yaklaşık 1.200 gönüllü gözlemci, Alman Hava Servisi'ne faydalı bilgiler sağlıyor. Ardından veriler arşivlenir ve Offenbach'taki şirket merkezinde işlenir. Örneğin polen bilgi servisi için doğrudan bir değerlendirme yapılır. Daha uzun vadeli analizler bilimle alakalıdır.
Fenolojik takvimin faydaları nelerdir?
Fenolojik Takvim, onlarca yıllık araştırmanın sonucudur. Yılı olağan dört mevsim yerine on mevsime bölmek, iklimsel ve bölgesel farklılıkları hesaba katarak bahçe yılının daha kesin bir şekilde bölünmesini sağlar. Aynı zamanda, bireysel bölgelerde doğanın gelişimi hakkında sonuçlar çıkarılabilir. Bu bahçecilik takvimi belirli bir güne sabitlenmez, ancak ilgili gözlem alanındaki doğanın gelişimine uyum sağlar.
Fenolojik veriler, belirlenen astronomik ve meteorolojik değerlerle karşılaştırılır. tarımdaörneğin fenolojik bilgi, yaklaşan çalışmayı planlamak ve koordine etmek için önemli bir göstergedir.
Belirlenen veriler ayrıca genel iklim gelişimi hakkında çıkarımlar yapılmasına da olanak tanır. Örneğin 20. yüzyılda, baharın daha erken bir başlangıcı kaydedilebilirdi. Bilim bunu küresel iklim değişikliğinin etkileriyle bir araya getiriyor.
Temel olarak, fenolojik takvim, indikatör bitkilerin gelişimine dayanır. Ilıman bir kıştan sonra, bazı bölgelerde Ocak ayı gibi erken bir bahar erken patlak verir. Verilerin istatistikleri daha sonra iklim değişikliğinin gelişimi hakkında sonuçlar çıkarılmasına izin verir ve çiftçilere ve hobi bahçıvanlarına tarlalarda ve bahçelerde yapılacak çalışmaları planlamada yardımcı olur.
Ne tür indikatör bitkiler var?
Fenolojik mevsimleri belirlemek için bir dizi bitki kullanılır. Bunlar şunları içerir:
| İşaretçi Bitki Grubu | bireysel temsilciler |
|---|---|
| Yaban Bitkileri | • Huş ağacı • Fındık • Yabanmersini • Karahindiba • Avrupa Kayını • Kardelen • Siyah Mürver • İngiliz meşesi • Rowanberry |
| Ürünler | • Elma • Kayısı • Mısır • Mısır • Erik • Kanola • Frenk üzümü • Ayçiçeği • Asma • Şeker Pancarı |
| Süs bitkileri | • Leylak • Forsythia • Alaycı kuş • Witch Hazel |
Fenolojik takvim nasıl sınıflandırılır?
Bölme on sezona bölünmüştür. Bunlar, karşılık gelen gösterge bitkilerinin çiçeklenme ve olgunluğu ile tanımlanır. Mevsimlerin süresi değişiklik gösterir ve bu nedenle aşağıda yalnızca bir tahmin olarak verilebilir.
| Sezon | yaklaşık dönem |
|---|---|
| İlk Bahar | 22. Şubat-29 Mart |
| İlk Bahar | 30. Mart - 30 Nisan |
| Tam Bahar | 1. Mayıs-29 Mayıs |
| Yaz Başı | 30. Mayıs - 21 Haziran |
| Yaz Ortası | 22. Haziran - Ağustos 4 |
| Yaz Sonu | 5. Ağustos - 27 Ağustos |
| Erken Güz | 28. Ağustos - 21 Eylül |
| Tam Sonbahar | 22. Eylül - Ekim 15 |
| Son Güz | 16. Ekim - 30 Kasım |
| Kış | 1. Aralık - 27 Şubat |
Hangi gösterge bitkileri mevcuther mevsim için?
Fenolojik mevsimleri belirlemek için aşağıdaki gösterge bitkileri kullanılır:
| Sezon | İşaret Bitkileri |
|---|---|
| İlk Bahar | • Kardelen • Fındık • Kar Tanesi • Söğüt • Kara Kızılağaç • Kış Yasemini • Çınar |
| İlk Bahar | • Forsythia • Meyve ağaçları • Meyveler • Huş ağacı • Ihlamur • Akçaağaç |
| Tam Bahar | • Elma • Leylak • At Kestanesi • Meşe • Gürgen |
| Yaz Başı | • Kara mürver • Kara akasya • Çavdar • Otlar • Alıç |
| Yaz Ortası | • Ihlamur • Frenk üzümü • Hindiba • Çavdar |
| Yaz Sonu | • Rowanberry • Funda • Erken Elma • Armut • Sonbahar Anemonu |
| Erken Güz | • Kara mürver • Sonbahar çiğdemleri • At kestanesi • Fındık • Armut |
| Tam Sonbahar | • Patates • Ceviz • At kestanesi • Ayva • Avrupa kayını • Elma • Şalgam |
| Son Güz | • At Kestanesi • İngiliz Meşesi • Kışlık Tahıl |
| Kış | • Kış Buğdayı |
Her mevsimin kendine has özellikleri nelerdir?
Bireysel fenolojik mevsimler, atanan gösterge bitkilerinin gelişimi ile belirlenir. İşte küçük bir genel bakış:
❍ Erken İlkbahar:
Fındık, kar taneleri ve kardelenlerin açması baharın başlangıcını müjdeliyor. Kış yasemini tam çiçek açtı. Alp bölgesinde çınar akçaağaç filizlenmeye başlar. Söğüt çiçek açtığında erken ilkbahar biter.
❍ İlk Bahar:
İlk bahar hor çiçeği ile başlar. Bektaşi üzümü ve kuş üzümü de çiçek açıyor. Huş ve at kestanesi filizlendikten sonra ıhlamur, akçaağaç ve kayın gelir. İlk bahar, kirazların, armutların ve eriklerin açmasıyla sona erer.
❍ Tam Bahar:
Leylak ve elma ağaçları tam baharda çiçek açar. Meşe ve gürgen filizlenmeye başlar. Daha sonra ilk ahududu çiçek açar. Tarlalarda patates ve şeker pancarı filizleniyor.
❍ Yaz başı:
Çayırların ve tarlaların çiçeklenmesi doruğa ulaşır. Kara mürver, keçi sakalı ve alıç çiçek açmış. Tahıl ilk sivri uçları ve salkımları geliştirir. Kış çavdarı çiçek açıyor. saman olacakgeri çekildi ve alerjisi olanlar için saman nezlesi sezonu başlıyor.
❍ Yaz Ortası:
kuş üzümü olgunlaşıyor. Patates, küçük yapraklı ıhlamur ve hindiba çiçek açmış. Tarlalarda kışlık arpa kesimi başlar. Kışlık buğday, yulaf ve kış çavdarı da getirilir.
❍ Yaz Sonu:
Üvez, Erken Elmalar ve Kaya Armutları hasat edilebilir. Funda ve sonbahar anemonunun çiçeklenme mevsimi başlar. Tahıl hasadı büyük ölçüde bitmişken, ikinci saman hasadı başlıyor.
❍ Erken Sonbahar:
Siyah mürver olgunlaşıyor ve at kestaneleri patlıyor ve ağaçlardan düşüyor. Fındıkta da hasat zamanı başlıyor. Erikler ve armutlar da olgunlaşmıştır. Sonbahar çiğdemleri çiçek açtı.
❍ Tam Sonbahar:
Kayın, dişbudak, kızılağaç veya at kestanesinin yapraklarının rengi solmaya başlar. Meyve ağaçlarında yaprak dökümü başladı bile. Patates, ayva, elma ve ceviz hasat edilir.
❍ Sonbahar Sonu:
At kestanesi veya İngiliz meşesi de yapraklarını dökmeye başlarsa, fenolojik geç sonbahar devreye girer. Kışlık tahıl büyüyor. Büyüme mevsimi bitti. Yaprakların dökülmesinin bitmesiyle birlikte sonbahar sonu da bitmiştir.
❍ Kış:
Kış, kışlık buğdayın ortaya çıkmasıyla başlar. Uyku hali, ela çiçeklerinin erken ilkbaharı haber vermesine ve fenolojik döngü baştan başlayana kadar sürer.
Fenolojik takvime göre bahçecilik
Bahçıvan yalnızca takvim mevsimlerini takip ederse, genellikle kötü bir sürpriz yaşar. Toprak hala donmuş durumda ve tohumun ekilmesine izin vermiyor. Taze ekilen bitkiler donarak ölür, çünkü gece don tehlikesi henüz önlenmemiştir. Bitki gelişimini ölçerseniz bu gerçekleşemez. Örneğin hor çiçeği çiçeğini rehber olarak kullanabilirsiniz. O zaman gül makasına uzanabilirsin çünkü artık don tehlikesi yok.
Yılın fenolojik seyrinde bahçecilik
| Sezon | yaklaşan iş |
|---|---|
| İlk Bahar | • Çitleri budama> • Meyve ağaçlarını budama • Yaz çiçeklerini ekmek |
| İlk Bahar | • Berry çalıları budama • Meyve ağaçları budama • Yaz çiçeklerinin ekimi • Gül budama |
| Tam Bahar | • Çimi döşemek • İlkbaharda açan çiçekleri kesmek • Yaz çiçeklerini ekmek • Soğanlı ve yumrulu bitkiler | ayarla
| Yaz Başı | • Çimi döşemek • Çitleri kesmek • İlkbaharda çiçek açan soğanları kesmek • Yaz çiçeklerini ekmek • Bienal bitkileri ekmek • Saman hasadı • spin bal |
| Yaz Ortası | • Meyve ağaçları budama • Meyve çalıları budama • Gül budama • Bienal bitkileri ekim |
| Yaz Sonu | • Çit budama • Meyve ağaçlarını budama • Ampul ve yumru bitkiler dikme • Tahıl hasat etme |
| Erken Güz | • Çitleri budama • Meyve ağaçlarını budama • Çimleri döşeme • Ampul ve yumru bitkileri dikme • Meyve hasat etme |
| Tam Sonbahar | • Çimi döşemek • Soğanlı ve yumrulu bitkiler dikmek • Meyve hasat etmek |
| Son Güz | • son çalışmayı tamamlayın • antifriz uygulayın |
| Kış | • Meyve ağaçlarını budama |
İş yerinde bitki gözlemcisi
Yaklaşık 1.200 bitki gözlemcisi gönüllü olarak çalışıyor ve Alman Hava Servisi'nin fenolojik verileri toplamasına yardımcı oluyor. Bitki gelişim verileri, büyüme mevsimi boyunca toplanır ve iletilir. Gözlemler evden maksimum iki kilometre yarıçap içinde yapılır.
Alman Hava Durumu Servisi, ana sayfasında gözleme nasıl devam edileceğine dair bilgi sağlar. İlgilenen doğa tutkunları, orada gözlemci olarak kayıt olabilir ve önümüzdeki büyüme mevsiminde bitkileri gözlemlemeye başlayabilir. Ayrıca burada Alman Hava Servisi'nden ilginç bir video var. Hava durumu tavsiyesi ve iklim izleme için bitki büyümesinin izlenmesinin önemini açıklıyor:
Videoyu yükleyerek YouTube'un gizlilik politikasını kabul etmiş olursunuz.
Daha fazla bilgi
Video yükle
YouTube'un Engelini Her Zaman Kaldır
Fenolojiyi ve onunla ilişkili on fenolojik mevsimi daha derinlemesine incelemek isterseniz, size üç kitap önerimiz var: